اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش‌افزوده چیست؟
مالیات بر ارزش افزوده | از نوع مالیات‌های غیرمستقیم است که به دلیل سهولت در وصول، شفافیت در مقدار و نبود راه‌های فرار از آن از روش‌های پرکاربرد سازمان امور مالیاتی کشور برای دریافت مالیات است. از طرفی دیگر مالیات ارزش‌افزوده؛ معادل value added tax وضعیتی است که مصرف‌کنندۀ کالا و خدمات به میزان خرید بایستی به توزیع‌کننده یا فروشنده پرداخت و در ادامه فروشنده موظف است طی فرآیندی آن را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نماید.
اظهارنامۀ مالیات بر ارزش‌افزوده
اظهارنامۀ مالیات بر ارزش‌افزوده؛ همان‌طور که قبلاً اشاره شد نوعی مالیات است که در چندین مرحله بر اساس درصدی مشخص در ازای فروش کالا و خدمات اعمال و محاسبه می‌شود. به عبارتی دیگر، در هر مرحله از تولید و توزیع کالا و خدمات، به وسیلۀ خریدار پرداخت و این چرخه تا آخرین مصرف‌کنندۀ ادامه دارد. طرفین و اشخاصی که به صورت تولید و توزیع‌کنندۀ کالا و خدمات وجود دارند پس از اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده از خریداران، باید مالیات دریافتی خود را به صورت دوره‌ای یا در پایان هر فصل، بر اساس قوانین، ظرف مدت 15 روز پس از پایان آن فصل به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام نمایند.
مالیات بر ارزش‌افزوده، در حال حاضر به صورت خود اظهاری مؤدیان مالیاتی محاسبه و گزارش داده می‌شود، به این صورت صاحبین تولید و توزیع کالا و خدمات خود باید با استفاده از اظهارنامۀ مالیاتی، میزان رقم پرداختی را به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام و واریز کنند و در این مرحله هیچ‌گونه مسئولیتی بر عهدۀ سازمان مذکور در جهت رسیدگی و محاسبه عدد پرداختی نیست. در این راستا، موسسۀ خدماتی مالی و حسابداری سنایش تراز آسیا، با بیش از 12 سال سابقۀ فعالیت ارائه‌دهنده خدمات حرفه‌ای حسابداری و مشاوره مالی و مدیریت در بخش خصوصی و با استفاده از تجربیات شرکا و مدیران مجرب خود قادر به ارائه خدمات حرفه‌ای و گزارش‌های به دو زبان فارسی و انگلیسی در زمینه‌های مختلف امور مالی، به‌خصوص تنظیم اظهارنامۀ مالیاتی بر ارزش‌افزوده است.
نکته‌ی مهمی که در خصوص اظهارنامۀ مالیات بر ارزش‌افزوده باید به آن دقت شود این است که برخلاف ادوار گذشته، فرم‌های اظهارنامۀ مالیاتی به صورت کاغذی تکمیل می‌شد، در سال 1403 این کار کاملاً به صورت الکترونیکی امکان‌پذیر است. لازم به یادآوری است که اگر مشمولان پرداخت در مدت‌زمان مشخص‌شده نسبت به ثبت‌نام، تکمیل و ارسال اظهارنامه ارزش‌افزوده اقدام نکنند، جریمه‌ای به میزان 50 درصد مالیات متعلقه را باید پرداخت و در صورت امتناع دوباره از پرداخت جریمه، باید معادل ماهانه 2 درصد
لایحۀ مالیات در ایران برای نخستین بار در سال 1366 از طرف دولت وقت به مجلس شورای اسلامی تقدیم و در کمیسیون اقتصادی مجلس مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه پس بررسی این لایحه در صحن علنی مجلس دولت وقت به دلیل مشکلات مالی و اقتصادی به دلیل جنگ ایران و عراق، به ناچار درخواست باز پس‌گیری لایحه را داد؛ و دوباره در اواخر سال 1370 برنامۀ تدوین و استقرار نظام مالیاتی در کشور در دستور کار دولت قرار گرفت و بیش از یک دهه بعد در سال 1381 مورد تأیید و تصویب کابینۀ دولت قرار گرفت و به مجلس ارسال شد و تقریباً 6 سال بعد به صورت آزمایشی به اجرا درآمد، از سال 1393 مالیات بر ارزش افزوده از 6% به 9 % و در سال 1403 به 10% افزایش پیدا کرد.
مشاغلی که شامل مالیات بر ارزش‌افزوده می‌شوند:
مالیات بر ارزش‌افزوده، تمامی مشاغلی را که به هر طریقی با خرید و فروش کالا و خدمات مربوط می‌شوند شامل می‌شود. شغل‌هایی که در زیر بیان‌شده به‌طورکلی دسته‌بندی‌هایی هستند که موظف به پرداخت هستند:
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان
- کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی و بهره‌برداران از معادن
- ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و همچنین خدمات مالی
- حسابداران رسمی شاغل و موسسه‌های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای اعم از سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و طراحی سیستم
- هتل‌ها، متل‌ها و مهمان‌پذیرها
- بنکداران، عمده‌فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها
- نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی
- موسسه‌های حمل و نقل موتوری و باربری، زمینی، هوایی، دریایی
- موسسه‌های مهندسی، تبلیغاتی و بازاریابی
- فروشندگان طلا، جواهرات و آهن‌آلات
- صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها، نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک
- صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو
- صاحبان دفاتر اسناد رسمی
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولت
- صاحبان سینماها تماشاخانه‌ها و مکان‌ها تفریحی و ورزشی
- چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری و سفره‌خانه‌های سنتی
- اغذیه‌فروشی‌ها با مالکیت و نام تجاری
- صاحبان دفاتر خدماتی مسافرتی و جهانگردی
مشاغلی که شامل مالیات بر ارزش‌افزوده نمی‌شوند:
مطابق ماده دوازده قانون مالیات دسته‌های زیر از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف هستند:
- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان
- انواع کود، سم، بذر و نهال
- آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات
- کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی با تأیید هیئت‌وزیران و حوزه‌های علمیه با تأیید حوزه گیرنده هدایا
- کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود. مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
- اموال غیرمنقول
- انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توان‌بخشی و حمایتی
- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات‌های مستقیم
- خـدمـات بـانـکی و اعتباری بانک‌ها، مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس و بازارهای خارج از بورس
- خدمات حمل و نقل عمومی مسافری برون‌شهری و درون‌شهری، جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی.
- فرش دستباف
- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آیین‌نامه‌ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش‌وپرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد
- خوراک دام و طیور
- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاه‌ها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد معاف از مالیات بر ارزش‌افزوده هستند.
- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیئت‌وزیران می‌رسد. فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیئت‌وزیران قابل اجراء خواهد بود.
