شورای عالی مالیاتی

شورای عالی مالیاتی

قوانین مالیاتی در تمامی مراحل از وضع تا اجرای آن دارای پیچیدگی هستند زیرا این قوانین اولا با پویایی نیازهای جامعه تغییر می کنند و باید به قدری دقیق و جزئی تدوین شوند که پاسخگوی تمامی نیازهای مالی باشند. قطعا مودیان و مجریان قوانین مالیاتی همواره با ابهامات و سوالاتی در این زمینه دست به گریبان هستند و همچنین برای رسیدگی به اختلافات مالیاتی می بایست مرجعی برای رسیدگی وجود داشته باشد که علاوه بر رفع اختلافات تفسیر دقیقی از قوانین را به مودیان ارائه دهند. شورای عالی مالیاتی که یکی از ارکان کلیدی نظام مالیاتی ایران است تضمین‌کننده عدالت مالیاتی و شفافیت در اجرای قانون است. یکی از وظایف اصلی این شورا رسیدگی و حل و فصل اختلافات مالیاتی است.

شورای عالی مالیاتی نقشی بسیار پررنگ و تاثیرگذاری در عدالت قوانین مالیاتی دارد. از آنجایی که آگاهی از وظایف شورای عالی مالیاتی می تواند به مودیان در پاسخگویی به سوالاتشان کمک بسیاری نماید تصمیم بر آن داریم که این مقاله از ستایش تراز آسیا را  به بررسی ساختار، وظایف و اهمیت شورای عالی مالیاتی اختصاص دهیم. پس از خواندن این مقاله شما در خواهید یافت که چگونه این نهاد می‌تواند به بهبود فضای اقتصادی و افزایش اعتماد عمومی در حوزه مالیات کمک کند.

تعریف و ساختار شورای عالی مالیاتی

در یک تعریف کلی می توان گفت بالا‌ترین مرجع رسیدگی، حل اعتراض و اختلافات مربوط به حوزه مالیات درباره امور مالیاتی، شورای عالی مالیاتی است. این شورا به عنوان بالاترین مرجع رسیدگی به اختلافات مالیاتی، به اعتراضات مربوط به آرای هیئت‌های تجدیدنظر مالیاتی رسیدگی می‌کند و تصمیمات آن جنبه مشورتی دارد اما در تعیین رویه ‌های اجرایی و تفسیر قوانین مالیاتی بسیار مؤثر است. لازم به ذکر است که بگوییم پیش از تشکیل این شورا، هیات بدوی و هیات تجدید نظر مسئول بررسی اختلافات مالیاتی هستند. رای هیات تجدید نظر لازم‌‌الاجرا و قطعی است و در موارد کمی پرونده به شورای عالی امور مالیاتی ارجاع داده می‌شود. مودیان مالیاتی در صورت داشتن شکایت نسبت به پرونده‌شان پس از انجام مراحل قبلی، می‌توانند آن را به شورای عالی امور مالیاتی ابلاغ کنند.

ساختار و تعداد اعضای شورای عالی مالیاتی

مطابق با ماده 252، شورای عالی مالیاتی مرکب است از بیست و پنج ‌نفر عضو که از بین اشخاص صاحب نظر، مطلع و مجرب در امورحقوقی‌، اقتصادی‌، مالی‌، حسابداری و حسابرسی که دارای حداقل ‌مدرک تحصیلی کارشناسی یا معادل در رشته‌های مذکور می‌ باشند به پیشنهاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می‌شوند. حداقل ۱۵ نفر از اعضا باید از کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سازمان امور مالیاتی با حداقل ۶ سال سابقه کار در امور مالیاتی باشند.

در مورد عضویت اعضای شورای عالی مالیاتی باید این نکته را خاطر نشان کرد که مطابق ماده 253، دوره عضویت اعضای شورای عالی مالیاتی سه‌ سال می باشد (از تاریخ انتصاب) و در این مدت قابل تغییر نیستند مگر به تقاضای خودشان یا به موجب حکم قطعی دادگاه اختصاصی اداری ‌موضوع ماده (267) این قانون‌. انتصاب مجدد اعضا پس از انقضای ‌سه سال مذکور بلامانع است‌.

رئیس شورای عالی مالیاتی کیست؟

رئیس شورای عالی مالیاتی از بین ‌اعضا شورا که کارمند وزارت امور اقتصادی و دارایی باشد، به ‌پیشنهاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر اموراقتصادی و دارایی منصوب می‌شود. نقش ها و مسئولیت های رئیس شورای مالیاتی تاثیر بسزایی در اجرای صحیح قوانین مالیاتی دارد. مطابق با ماده 254، شورای عالی مالیاتی دارای هشت شعبه و هر شعبه ‌مرکب از سه نفر عضو خواهد بود. رئیس و اعضای شعب از طرف رئیس شورای عالی مالیاتی‌ منصوب می‌شوند. افزون بر این موارد سازماندهی و هدایت فعالیت‌ های شورای عالی مالیاتی و همچنین رسیدگی و ارجاع شکایت ها در دامنه ی مدیریتی رئیس شورای مالیاتی قرار می گیرد. در مورد مدت عضویت رئیس شورا باید گفت که مانند دیگر اعضا به مدت 3 سال می تواند در این جایگاه فعالیت نماید.

وظایف و اختیارات شورای عالی مالیاتی

نقش شورای عالی مالیاتی در اجرای قوانین مالیاتی بسیار پررنگ می باشد زیرا رسیدگی به شکایات و همچنین تفسیر درست قوانین بر عهده این نهاد می باشد و از آنجایی که اجرای قوانین مالیاتی همواره با چالش های متعددی همراه بوده است وجود مجمعی که بتواند با بهره‌گیری از دانش و تجربه اعضای متخصص خود، علاوه بر رسیدگی به اعتراضات مودیان و سازمان امور مالیاتی، مسئول تدوین آیین‌نامه‌ها و ارائه نظرات مشورتی به مراجع ذی‌ربط باشد بسیار حیاتی و ضروری است. البته وظایف و اختیارات شورای عالی مالیاتی به همین موارد محدود نمی شود از مهمترین وظایف شورای عالی مالیاتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تهیه آیین‌­نامه‌ها و بخشنامه‌های مربوط به اجرای قانون در مواردی که از طرف وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل سازمان امور مالیاتی ‌کشور ارجاع می‌گردد و یا در مواردی که شورای عالی مالیاتی تهیه آن را ضروری می‌داند پس از تهیه به رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور پیشنهاد کند.
• بررسی و مطالعه به منظور پیشنهاد و اعلام نظر در مورد شیوه اجرای قوانین و مقررات مالیاتی و همچنین پیشنهاد اصلاح و تغییر قوانین و‌ مقررات مالیاتی و یا حذف بعضی از آنها به وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل‌سازمان امور مالیاتی کشور.
• اظهار نظر در مورد موضوعات و مسایل مالیاتی که وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل‌ سازمان امور مالیاتی کشور حسب اقتضا برای مشورت و اظهار نظر به شورای عالی‌مالیاتی ارجاع می‌نماید.

• رسیدگی به آرای قطعی هیات­های حل اختلاف مالیاتی که از لحاظ عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی مورد شکایت ‌مودی یا اداره امور مالیاتی واقع شده باشد.

شورای عالی مالیاتی چگونه به شکایات رسیدگی می کند؟

در این بخش می خواهیم به بررسی روند شکایات و اعتراضاتی که به شورای عالی مالیاتی می شود بپردازیم برای درک بهتر این روند، توضیح خود را با یک مثال آغاز می کنیم؛ فرض کنید شرکتی در اظهارنامه مالیاتی خود مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان مالیات را ابراز کرده است، اما سازمان مالیاتی میزان مالیات را ۶۰۰ میلیون تومان تشخیص داده است و شرکت معتقد است محاسبات اشتباه است و برخی اقلام در برگ تشخیص لحاظ نشده‌اند. در این هنگام شورای عالی مالیاتی به شکایات مالیاتی پس از صدور رای قطعی هیئت حل اختلاف مالیاتی رسیدگی می‌کند. در این موارد مودیان یا اداره امور مالیاتی می توانند ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ رای قطعی اعتراض خود را به شورای عالی مالیاتی اعلام نمایند تا بررسی های لازم صورت پذیرد. کافی است مودیان از طریق سامانه الکترونیکی tax.gov.ir اعتراض خود را ثبت نمایند.

پس از ثبت درخواست اعتراض، رئیس شورای عالی شکایت را به یکی از شعبه های شورا برای رسیدگی و بررسی بیشتر ارجاع می دهد. لازم به ذکر است بگوییم که در این روند شورای عالی مالیاتی تنها از لحاظ شکلی و رعایت تشریفات و مطابقت رای با قوانین به موضوع رسیدگی می‌کند و وارد ماهیت اختلاف نمی‌شود.

در مواردی که رای مورد شکایت از طرف شعبه نقض می‌گردد پرونده امر جهت رسیدگی مجدد به هیات حل ‌اختلاف مالیاتی دیگر ارجاع خواهد شد و در صورتی که در آن محل‌ یک هیات بیشتر نباشد به هیات حل اختلاف مالیاتی نزدیکترین ‌شهری که با محل مزبور در محدوده یک استان باشد ارجاع می‌شود. مرجع مزبور مجددا به موضوع اختلاف مالیاتی برطبق فصل سوم ‌این باب و با رعایت نظر شعبه شورای عالی مالیاتی رسیدگی و رای ‌مقتضی می‌دهد. رایی که بدین ترتیب صادر می‌شود قطعی ولازم‌الاجراء است‌.

اهمیت و نقش شورای عالی مالیاتی در نظام مالیاتی

با توجه به تمامی مواردی که در این مقاله به آن پرداخته شد شورای عالی مالیاتی می تواند به عنوان یک مرجع تخصصی و مشورتی در رسیدگی به شکایات و اعتراضات در حوزه قوانین مالیاتی عمل نماید و این امر به شفاف سازی بیشتر و رفع ابهامات در خصوص قوانین اجرایی مالیاتی کمک شایانی می کند. می توان گفت که شورای عالی مالیاتی با نظارت بر اجرای صحیح قوانین مالیاتی از حقوق مودیان و دولت حمایت می کند و این کار به افزایش عدالت در نظام مالیاتی کشور کمک بسیاری می کند. تفسیر و رفع ابهامات قوانین مالیاتی، رسیدگی به اختلافات مالیاتی، ایجاد وحدت رویه و هماهنگی، حمایت از حقوق مودیان، نقش مشورتی و سیاست‌گذاری و نظارت بر اجرای صحیح قانون همگی از جمله مواردی است که شورای عالی مالیاتی در صدد اجرای آن است.

نتیجه گیری

شورای عالی مالیاتی با رسیدگی تخصصی به اختلافات مالیاتی، ارائه تفسیرهای دقیق از قوانین و پیشنهاد اصلاحات سیاستی، نقش محوری در تحقق عدالت مالیاتی و شفافیت نظام مالیاتی ایفا می‌کند. این نهاد با ترکیب اعضای مجرب و سازوکارهای کارآمد، هم از حقوق مودیان حمایت می‌کند و هم با ایجاد وحدت رویه قضایی، به ارتقای کارایی نظام مالیاتی کمک می‌نماید.