حسابرسی شرکت های تولیدی طبق ماده ۲۷۲

حسابرسی شرکت های تولیدی طبق ماده ۲۷۲

آن فرایندی که دقت و صحت اطلاعات مالی را تضمین و موجب ارتقای اعتماد ذی نفعان به شرکت های تولیدی می شود؛ حسابرسی است. دلیل تاکید ماده 272 قانون مالیات های مستقیم بر الزام انجام حسابرسی برای شرکت های تولیدی با توجه به حجم فعالیت و درآمد خود، رسیدن به شفافیت مالی و محاسبه دقیق مالیات است.

حسابرسی مالیاتی شرکت تولیدی این امکان را به شرکت می دهد که با بررسی و واکاوی دقیق صورت های مالی خود هم به اداره امور مالیاتی در محاسبه مالیات کمک نمایند و هم تخلفات مالی را در شرکت خود ریشه یابی کنند. انجام حسابرسی شرکت تولیدی علاوه بر اینکه موجب شفافیت مالی می شود از بروز جرایم مالیاتی نیز جلوگیری می کند و با محاسبه دقیق مالیات، گامی در جهت تحقق عدالت مالیاتی بر می دارد. در این مطلب از سایت ستایش تراز آسیا به اهمیت گزارش حسابرسی مالیاتی شرکت تولیدی، ضوابط و الزامات آن می پردازیم و همچنین قیاسی بین حسابرسی شرکت های تولیدی و بازرگانی انجام خواهیم داد تا بیان این تفاوت ها به درک بیشتر مفاهیم کمک نماید.

اهمیت گزارش حسابرسی مالیاتی شرکت تولیدی

علاوه بر اینکه مطابق ماده 272 قانون مالیات های مستقیم، ارائه گزارش حسابرسی برای شرکت های تولیدی با توجه به حجم فعالیت و درآمدشان یک الزام قانونی است، این ابزار مهم (حسابرسی) به شرکت ها در رسیدگی به امور مالی و مدیریت منابع بسیار نیز کمک خواهد کرد. چرا که شناسایی عوامل هدررفت منابع و بهینه سازی عملیات تولیدی یکی از خروجی های فرایند حسابرسی خواهد بود. در واقع حسابرسی شرکت‌های تولیدی علاوه بر کنترل مصرف مواد اولیه و کالاهای انبارشده و تحلیل موشکافانه اطلاعات مالی و عملیاتی تمامی ناهماهنگی ها، اشتباهات ثبت مالی، فعالیت های غیرضروری و نقاط ضعف فرایندهای تولیدی را شناسایی می‌کند. مجموع این اقدامات به همراه بررسی دفاتر مالی و جریان موجودی‌ها، امکان ردیابی دقیق ضایعات، مصرف بیرویه و حتی احتمال سرقت یا سوءاستفاده را فراهم می‌آورد.

ارائه این اطلاعات مهم و تحلیل هزینه های مستقیم و غیر مستقیم تولید می تواند تحلیل خوبی برای ساختار هزینه های شرکت به مدیریت ارائه کند که در انجام تصمیم های درست استراتژیک راهگشا باشد و بتواند با اصلاح ساختار تولید، بهره وری و افزایش سود را تضمین کند. تمامی این نتایج زمانی حاصل خواهد شد که حسابرسی توسط حسابرسان رسمی و مؤسسات حسابرسی معتبر که عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هستند، انجام شود. به طور خلاصه حسابرسی شرکت تولیدی منجر به تحقق موارد زیر خواهد شد:

• بهبود کارایی و بهره وری
• کاهش ریسک های مالی
• ارتقای شفافیت مالی
• اطمینان از رعایت قوانین و مقررات
• پشتیبانی از تصمیم گیری های مدیریتی
• ارتقای کنترل های داخلی

ضوابط و الزامات حسابرسی مالیاتی شرکت‌های تولیدی طبق ماده ۲۷۲

ماده 272 ق م م به ما می گوید که تمامی شرکت های تولیدی که درآمد ناخالص سالانه آن‌ها بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال (30 میلیارد تومان) یا جمع دارایی‌های آن‌ها بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال(50 میلیارد تومان) باشد، ملزم به تهیه و ارائه گزارش حسابرسی توسط مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی هستند. شرکت های تولیدی موظف هستند که گزارش حسابرسی خود را حداکثر سه ماه پس از اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند و در صورت عدم ارسال به موقع  معادل ۲۰ درصد مالیات متعلق جریمه خواهند شد.

نکته دیگری که در انجام حسابرسی حائز اهمیت است؛ چگونگی انجام آن و اطمینان از صحت گزارش است زیرا هرگونه نقص یا اشتباهی در این گزارش مهم می تواند منجر به اشتباه در محاسبه مالیات شود و در نتیجه جریمه مالیاتی را برای شرکت به همراه خواهد داشت بنابراین لازم است که حسابرسی شرکت تولیدی توسط حسابرسان متخصص انجام پذیرد تا چالش های فوق را به دنبال نداشته باشد.

مراحل حسابرسی شرکت‌های تولیدی

حسابرسی یکی از فرایندهای زمان بر و سخت حوزه مالی است که به صورت دقیق و مرحله به مرحله به واکاوی و وارسی صورت های مالی و حسابداری، به تحلیل داده ها و ساختار مالی می پردازد. بدیهی است که خروجی این آنالیز و تحلیل ها شناسایی نقاط ضعف سیستم مالی و مشخص شدن تخلفات باشد. با توجه به حساسیت بسیار بالای حسابرسی و ماهیت مستقل انجام این فرایند در درجه اول حسابرس باید فردی متخصص و با سابقه باشد و در درجه دوم فردی مستقل از شرکت باشد تا بتواند به راحتی و بدون در نظر گرفتن ملاحظات، فرآیند حسابرسی مالی شرکت تولیدی را به انجام رساند:

1. جمع آوری و بررسی مدارک لازم برای حسابرسی شرکت تولیدی: در گام نخست، حسابرسان می بایست تمامی مدارک که شامل دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و دفتر کل)، صورت های مالی سالانه (ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد)، اسناد مربوط به خرید و فروش مواد اولیه، کالای ساخته شده و موجودی انبار، رسیدها و مستندات مالیاتی، و اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد کارکنان و قراردادهای پیمانکاری است را از شرکت دریافت و مورد بررسی و مداقه قرار دهند.
2. تحلیل صورت‌های مالی: در این مرحله حسابرسان می بایست برای تحلیل و ثبات مالی شرکت تمامی صورت های مالی از جمله ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد را مورد بررسی قرار دهند تا میزان دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت مشخص گردد.
3. ارزیابی کنترل‌های داخلی: پس از تحلیل صورت های مالی حال نوبت به ارزیابی کنترل های داخلی می رسد؛ در واقع کنترل داخلی به معنای بررسی و سنجش اثربخشی سیستم‌های کنترلی موجود است و شناسایی نقاط ضعف در این مرحله اتفاق می افتد.
4. بازرسی فیزیکی موجودی‌ها: در فرایند حسابرسی شرکت تولیدی، حسابرسان می بایست میزان و وضعیت موجودی کالاهای مواد اولیه را نیز مورد بررسی قرار دهند همچنین بررسی کالاهای در جریان ساخت و کالای نهایی در ارائه دقیق گزارش حسابرسی و تحلیل نهایی می بایست انجام شود.
5. ارزیابی بهای تمام‌شده: در شرکت های تولیدی محاسبه بهای تمام شده محصول باید با توجه به استانداردها و قوانین مالیاتی صورت پذیرد که در این بخش نیز حسابرسان باید این ارزیابی را انجام دهند.
6. تهیه گزارش نهایی حسابرسی مالیاتی: در نهایت بر اساس تمامی مراحل و بررسی ها، یک گزارش مفصل حسابرسی تهیه می گرددکه شامل اظهار نظر حسابرس درباره صحت صورت‌های مالی و میزان شفافیت اطلاعات مالی شرکت است.

مدارک لازم برای حسابرسی شرکت تولیدی

برای اینکه حسابرسان بتوانند به صورت دقیق، فرایند پیچیده حسابرسی را آغاز کنند نیازمند مدارک کامل و کافی هستند که شرکت های تولیدی باید به این افراد ارائه کنند. هر گونه نقص یا عدم ارائه کامل پرونده های مالی شرکت را از دستیابی به یک گزارش حسابرسی قابل استناد و معتبر دور خواهد کرد و پیامد بعدی این اتفاق، جرایم مالیاتی است. از این رو در بخش از مقاله تمامی مدارک مورد نیاز برای حسابرسی شرکت تولیدی را ارائه خواهیم کرد:

• صورت‌های مالی کامل شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و یادداشت‌های همراه
• دفاتر قانونی مانند دفتر کل و دفتر روزنامه با تمامی ثبت‎های مالی
• اسناد و مدارک مالی رسمی و غیررسمی شامل فاکتورهای خرید و فروش، قراردادها، رسیدها، حواله‌های انبار، قبوض پرداختی و دریافتی
• گردش حساب‌های بانکی و تاییدیه‌های مربوط به حساب‌های بانکی و تسهیلات مالی
• صورتحساب‌های خرید و فروش کالا و خدمات و گزارش معاملات فصلی
• کاربرگ‌های حسابرسی شامل کاربرگ‌های اصلی مانند حساب های پرداختنی، دریافتنی، ذخیره مالیات، دارایی‌های ثابت و موجودی کالا
• فرم‌های تاییدیه بدهی‌ها، طلب‌ها و موجودی‌ها از طرف اشخاص ثالث و داخلی شرکت
• اسناد مربوط به دارایی‌های ثابت، استهلاک ها و پیش‌پرداخت‌ها
• لیست حقوق و دستمزد و اسناد مرتبط با بیمه و مالیات بر حقوق پرسنل شرکت
• صورتجلسات مجامع عمومی، هیئت‎مدیره و سایر اسناد رسمی مربوط به شرکت

تفاوت حسابرسی شرکت‌های تولیدی و بازرگانی

از آنجایی که ماهیت فعالیت اقتصادی شرکت های تولیدی و بازرگانی با هم متفاوت است بدیهی است که در حسابرسی آن ها نیز تفاوت هایی وجود داشته باشد. در شرکت های تولیدی تمرکز اصلی بر روی تولید کالا، موجودی انبار و قیمت گذاری محصولات است در نتیجه فاکتورهایی که در حسابرسی این شرکت‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد شامل بررسی و کنترل فرآیندهای تولید، مدیریت موجودی‌های مواد اولیه، کالاهای در جریان ساخت و محصولات نهایی، شناسایی هزینه‌های مستقیم (مواد و دستمزد) و غیرمستقیم (سربار تولید) و محاسبه دقیق بهای تمام‌شده تولید است.

اما در شرکت های بازرگانی چون فعالیت اقتصادی آن ها متمرکز بر خرید و فروش کالا می باشد، حسابرسی بر معاملات خرید و فروش کالا، کنترل موجودی کالاهای آماده فروش، قیمت‌گذاری، ثبت فروش و تحلیل سود ناخالص متمرکز است. در مقایسه حسابرسی شرکت های تولیدی و بازرگانی باید گفت که با توجه بررسی فرایند تولید، حسابرسی شرکت های تولیدی در مقایسه با شرکت های بازرگانی دارای پچیدگی بیشتری هستند. الزام انجام حسابرسی با توجه به تفاوت در پارامترهای مورد بررسی در هر دو شرکت، منجر به ارائه گزارش دقیقی از نحوه عملکرد و ساختار مالی شرکت می شود که می تواند نقشه راه مدیران در مسیر توسعه و پیشرفت شرکت باشد.

راهکارهای کاربردی جهت تسهیل حسابرسی شرکت های تولیدی

همان طور که می‌دانید فرایند حسابرسی بسیار زمان بر می باشد اما می توان با استفاده از چند راهکار، سرعت بیشتری به آن بخشید. یکی از راهکارها دیجیتالی کردن اسناد و مدارک است؛ با سیستمی شدن تمامی اطلاعات مالی شرکت، امکان دسترسی و استفاده از آن ها به شکل فزاینده ای تسریع و همچنین از مفقود شدن نیز جلوگیری خواهد شد. به کارگیری نرم افزارهای حسابداری پیشرفته یکی از الزامات بخش مالی و حسابداری شرکت های تولیدی خواهد بود که می تواند کمک بسیاری به فرایند حسابرسی نماید و خطاها را کاهش دهد.

آموزش مستمر کارکنان از این جهت می تواند به فرایند حسابرسی کمک کند که هر قدر انجام فعالیت های حسابداری بر اساس اصول حسابداری و قوانین مالیاتی صورت پذیرد، بررسی حسابرسان نیز با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.

نتیجه گیری

حسابرسی مالیاتی شرکت‌های تولیدی مطابق با ماده 272 ق م م برای شرکت هایی که درآمد ناخالص سالانه آن ها بیش از 30 میلیارد تومان و یا مجموع دارایی های آن ها بیش از 50 میلیارد است، یک الزام قانونی است که باید توسط حسابرسان معتبر که عضو انجمن حسابداران و حسابرسان ایران هستند انجام شده و گزارش آن همراه با اظهارنامه مالیاتی یا نهایت 3 ماه بعد از آن به سازمان امور مالیاتی ارائه داده شود.

حسابرسی نه تنها برای محاسبه دقیق مالیات و کمک به تحقق عدالت مالیاتی نقش موثری دارد بلکه با ارائه گزارش دقیق و تحلیلی به شرکت ها در شناسایی نقاط ضعف ساختار مالی شان کمک خواهد کرد. شرکت ستایش تراز آسیا با بیش از یک دهه تجربه و سابقه در زمینه حسابرسی و مدیریت مالی در کنار شماست تا در امر حسابرسی و ارائه گزارش تحلیلی کسب و کار شما، موجب بهبود سیستم مالی و توسعه بیشتر شما شود.