نرخ مالیات علی الراس | از موضوعات مهم در حوزۀ مالیات است که صاحبین کسب و کار به صورت حقوقی و حقیقی با آن سر و کار دارند. اگر فعالیت اقتصادی و اظهارنامۀ مالیاتی دچار علیالراس شود، مودیان موظف به پرداخت جریمه خواهند شد، پس از همین رو در این مقاله قصد داریم تا در این مورد اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم.
تعریف مالیات علیالراس
نرخ مالیات علیالراس به معنای شناسایی درآمد توسط ممیزین مالیاتی است و اغلب به دلیل عدم ارائۀ مدارک و اسناد مورد نیاز یا وجود نواقص در آنها رخ میدهد. در این وضعیت، ممیز مالیاتی مجبور به تخمین درآمد مشمولان میشود و در این زمان، بر اساس آن، مالیات تشخیصی را محاسبه میکند که معمولا بیشتر از درآمد واقعی مودی است و منجر به افزایش مبلغ پرداختی خواهد شد.
پس آن چه باعث علیالراس شدن مالیات خواهد شد عدم تکمیل درست اظهارنامه و مستندات مالی به صورت حقیقی است. در این راستا به صورت موردی عوامل علیالراس شدن مالیات را میتوان موارد زیر معرفی کرد:
- عدم ارائه مدارک مالیاتی کامل؛ زمانی است که اشخاص حقیقی یا حقوقی مدارک و اسناد مالیاتی کامل و صحیح را در اختیار ممیزین نگذارند و یا ترازنامۀ مالی با تاخیر ارسال شده باشد. در این حالت ممکن است ممیز مالیاتی به تخمین درآمد بپردازد.
- وجود نواقص در دفاتر و اسناد مالیاتی؛ زمانی است که دفاتر مالیاتی به درستی تنظیم نشده و یا در آن نواقصی وجود داشته باشد. همچنین عدم لیستبندی صحیح سود و زیان و حسابهای درآمدی منجر به تخمین درآمد توسط ممیز مالیاتی میشود.
- عدم آگاهی از قوانین مالیاتی؛ برای جلوگیری از این اتفاق اشخاص حقوقی و حقیقی باید به دقت قوانین مالیاتی را رعایت کنند و در صورت نیاز با مشاورین متخصص حسابداری و مالیاتی در ارتباط باشند.
در صورت علیالراس شدن مالیات، سازمان امور مالیاتی کشور، مالیات شخص را خود برآورد میکند. چگونگی محاسبۀ آن به صورت زیر است:
- کارشناسان مالیاتی تمام اطلاعات مورد نیاز خود را از سازمانهای دولتی و غیردولتی مرتبط دریافت میکنند. در این مرحله، تمامی اطلاعات مالی و اقتصادی مشمولان در اظهارنامه به صورت تخمینی و بر اساس شواهد مالیاتی تعیین میشود.
- در مرحلۀ بعدی، قرینه و ضریب مالیاتی که برای تعیین مبلغ مالیات حائز اهمیت است براساس نوع فعالیت شخص یا سازمان شناسایی میشود. این مبلغ عموما بیشتر از مالیاتی است که براساس اطلاعات واقعی شخص حقیقی یا حقوقی باید پرداخت شود.
- و مرحلۀ آخر، با ضرب ضریب مالیاتی در قرینۀ مالیاتی، میزان درآمد مشمولان مالیات تعیین خواهد شد.
نکته: نرخ مالیات علیالراس براساس نوع فعالیت اقتصادی و سایر عوامل تعیین شده و به صورت سالانه توسط سازمان مالیاتی اعلام میشود. ضرایب مالیاتی که در دفترچۀ ضرایب ذکر شده است به ممیزین و مراجع مالیاتی اجازه میدهد تا مبلغ مالیات علیالراس را براساس این ضرایب محاسبه کنند.
تبعات علیالراس شدن مالیات و راههای جلوگیری از آن
مشهودترین تبعات علیالراس شدن مالیات، جریمه 30 درصدی بر میزان سود است. در این حالت حتی اگر میزان فروش یک شرکت صفر هم باشد، کارشناسان مالیاتی سودی را برای آن در نظر میگیرند و 30 درصد آن را به عنوان جریمه اعمال خواهند کرد.
از جمله راههای جلوگیری از علیالراس شدن مالیات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابتدا لازم است تمامی مدارک و اسناد مورد نیاز ممیز را جهت رسیدگی به مالیات شرکت جمعآوری نماید.
- در مرحلۀ بعدی، پس از اینکه برگۀ درخواست ابلاغ گردید لازم است نهایتا ظرف مدت 2 هفته به محل کار رجوع شود و مدارک و اسناد مورد بررسی قرار گیرند: در این زمان ممکن است 3 حالت پیش آید:
الف) اگر دفاتر و اسناد مالیاتی به درستی تهیه شده باشند، میزان درآمد براساس موارد موجود در دفاتر بیان میشود.
ب) اگر دفاتر و اسناد مالیاتی مورد تایید واقع نشوند یا مدارک ارائه شده ناقص باشند، در این صورت میزان درآمد شرکت براساس قوانین و معیارهای موجود بیان میشود.
ج) اگر از دفاتر و اسناد مالیاتی نتوان بهره برد و یا قوانین مربوط در آن رعایت نشده باشند، پروندۀ مالیاتی به یک هیات سه نفره ارسال میشود.
نکته: مالیات علیالراس در سال 94 توسط مجلس شورای اسلامی مورد بازنگری قرار گرفت. براساس قانون مصوب شده، مالیات علیالراس به صورت کامل از چرخۀ مالیاتی کشور میبایست حذف شود اما همچنان مشاهده میشود که سازمان امور مالیاتی کشور هنوز از علیالراس استفاده مینماید و در نتیجه میتوان بیان کرد که اخذ مالیات از روش علیالراس خلاف قوانین است.
جمعبندی و سخن پایانی
پس با توجه به موارد گفته شده در این مقاله میتوان بیان داشت که نرخ مالیات علیالراس به مالیاتی گفته میشود که به جای اینکه به درآمد مندرج در دفاتر و اظهارنامۀ مالیاتی ارائه شده توسط شخص یا شرکت تعلق گیرد، براساس قرائن و ضرایب مالیاتی محاسبه میشود. در این وضعیت میتوان از معیارها و تبصرههای متفاوتی برای به دست آوردن میزان درآمد واقعی یک شرکت بهره برد لذا همین مورد نیز کار را برای مشاغل مختلف دشوار میکند. پس توصیه میشود برای جلوگیری از علیالراس شدن مالیات، دفاتر و اسناد مالیاتی خود را به صورت اصولی تنظیم و یا با متخصصین ما در مجموعۀ ستایش تراز آسیا با بیش از 12 سال سابقۀ فعالیت در عرصۀ امور حسابداری و مالیاتی، در ارتباط باشید.