مالیات شرکت های پتروشیمی

مالیات شرکت های پتروشیمی

• مقدمه و تعریف

شرکت پتروشیمی به شرکتی اطلاق می‌شود که در صنعت پتروشیمی فعالیت می‌کند. این صنعت از ترکیب دو واژه “پترول” (نفت) و “شیمیایی” تشکیل شده است.

شرکت‌های پتروشیمی در زمینه تبدیل هیدروکربن‌های موجود در نفت خام یا گاز طبیعی به فرآورده‌های شیمیایی مختلف از طریق فرآیندهای شیمیایی فعالیت می‌کنند .این شرکت‌ها محصولات متنوعی تولید می‌کنند که کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند، از جمله:

• تولید سوخت برای موشک‌های هدایت شونده و ماهواره‌ها
• مواد اولیه برخی داروها
• پارچه‌های مصنوعی مانند نایلون و دارکرون
• لوازم الکتریکی
• کودهای شیمیایی
• حلال‌ها
• مواد پاک کننده
• قطعات پلاستیکی و لاستیکی

شرکت‌های پتروشیمی نقش مهمی در اقتصاد کشورهای نفت‌خیز مانند ایران ایفا می‌کنند و به دلیل اهمیت روزافزون محصولات پتروشیمی، ثبت و فعالیت این شرکت‌ها از اهمیت بالایی در ارتقاء بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع طبیعی و نیروی انسانی برخوردار است.

• چه شرکت هایی در ایران فعال در صنعت پتروشیمی هستند؟

ایران دارای چندین شرکت بزرگ و مهم در صنعت پتروشیمی است که نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کنند. برخی از مهم‌ترین شرکت‌های پتروشیمی فعال در ایران عبارتند از:

شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس: این شرکت در سال ۱۳۸۹ تأسیس شده و یکی از بزرگترین هلدینگ‌های تخصصی در خاورمیانه است.

پتروشیمی امیرکبیر: تأسیس شده در سال ۱۳۷۷ و به طور رسمی در سال ۱۳۸۴ افتتاح شده است.

پتروشیمی جم: این شرکت در سال ۱۳۷۹ در منطقه ویژه پتروشیمی پارس در عسلویه تأسیس شد و امروزه یکی از بزرگترین شرکت‌های پتروشیمی جهان است.

پتروشیمی شازند: تأسیس شده در سال ۱۳۶۳ در اراک، این شرکت دارای متنوع‌ترین سبد محصولات پتروشیمی در میان تمام پتروشیمی‌های ایران است.

پتروشیمی زاگرس: تأسیس شده در سال ۱۳۷۹ در منطقه عسلویه، این شرکت به تولید انواع محصولات شیمیایی و پلیمرها می‌پردازد.

پتروشیمی نوری: تأسیس شده در سال ۱۳۸۶، این شرکت یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ترکیبات آروماتیک در ایران است.

پتروشیمی شهید تندگویان: این شرکت در تولید اختصاصی پلی اتیلن ترفتالات تخصص دارد.

علاوه بر این‌ها، هلدینگ‌های بزرگی مانند هلدینگ غدیر و هلدینگ خلیج فارس نیز در صنعت پتروشیمی ایران فعال هستند که شامل چندین شرکت پتروشیمی می‌شوند.

.این شرکت‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و کارشناسان مجرب، نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی و صادراتی کشور در زمینه محصولات پتروشیمی ایفا می‌کنند.

• چه شرایطی برای ثبت شرکت پتروشیمی در ایران لازم است؟

برای ثبت شرکت پتروشیمی در ایران، شرایط و مدارک خاصی مورد نیاز است. این شرایط بسته به نوع شرکت (سهامی خاص یا با مسئولیت محدود) متفاوت است:

شرایط ثبت شرکت پتروشیمی سهامی خاص

حداقل 3 نفر عضو و 2 نفر بازرس (بازرسان نباید از اعضا باشند)

حداقل 35 درصد سرمایه باید نقداً پرداخت شود.

حداقل سرمایه 1,000,000 ریال

شرایط ثبت شرکت پتروشیمی با مسئولیت محدود

حداقل 2 نفر عضو

حداقل سرمایه 10,000 ریال

 

تعهد به پرداخت کل سرمایه

مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت پتروشیمی

کپی مدارک شناسایی کلیه اعضا (کارت ملی و شناسنامه)

اصل گواهی عدم سوء پیشینه

امضای اقرارنامه

اخذ مجوز در صورت مجوزی بودن موضوع

تنظیم وکالتنامه به نام وکیل (اگر امور توسط وکیل انجام می‌شود)

اساسنامه شرکت

اظهارنامه ثبت شرکت

گواهی تأمین سرمایه اولیه

علاوه بر این، باید مراحلی مانند انتخاب نام شرکت، تدوین اساسنامه، تعیین مدیران و بازرسان، و ثبت در اداره ثبت شرکت‌ها را طی کنید.

مالیات شرکت های پتروشیمی

شرکت های پتروشیمی ایران در سال‌های اخیر مالیات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند. در سال ۱۴۰۱، مجموع مالیات پرداختی شرکت‌های پتروشیمی حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان بوده است.

برجسته‌ترین پرداخت‌کنندگان مالیات

هلدینگ خلیج فارس: با پرداخت ۱,۴۰۹ میلیارد تومان، بیش از ۲۱٪ کل مالیات پرداختی پتروشیمی‌ها را به خود اختصاص داده است.

پتروشیمی خارک: دومین شرکت از نظر میزان مالیات پرداختی در سال ۱۴۰۱

پتروشیمی جم: حدود ۴۶۷ میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده است.

پتروشیمی امیرکبیر: حدود ۶۵۳ میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده است.

• روند در سال ۱۴۰۲

در شش ماه اول سال ۱۴۰۲، برخی شرکت‌ها مالیات قابل توجهی پرداخت کرده‌اند:

پتروشیمی بوعلی: با پرداخت ۱,۰۲۴ میلیارد تومان، بیشترین سهم را در پرداخت مالیات پتروشیمی‌ها داشته است.

پتروشیمی خارک و خراسان: حدود ۲۲٪ از سود عملیاتی خود را برای مالیات هزینه کرده‌اند.

لازم به ذکر است که برخی شرکت‌ها مانند پتروشیمی مارون در سال ۱۴۰۱ مالیاتی پرداخت نکرده و حتی ۱۹.۷ میلیارد تومان برگشت مالیات داشته است.

چه عواملی باعث می‌شوند که برخی پتروشیمی‌ها بیشتر مالیات پرداخت کنند؟

چند عامل اصلی باعث می‌شوند که برخی شرکت‌های پتروشیمی مالیات بیشتری پرداخت کنند:

میزان درآمد و سودآوری: شرکت‌هایی با درآمد و سود بالاتر، طبیعتاً مالیات بیشتری می‌پردازند. برای مثال، پتروشیمی بوعلی با درآمد ۲۲,۶۳۰ میلیارد تومانی در نیمه اول سال ۱۴۰۲، بیشترین مالیات را پرداخت کرده است.

حجم فعالیت‌های اقتصادی: شرکت‌های درگیر در پروژه‌های بزرگ‌تر و با فعالیت‌های گسترده‌تر، معمولاً مشمول مالیات بیشتری می‌شوند.

نوع محصولات و بازار هدف: پتروشیمی‌هایی که محصولات با ارزش افزوده بالاتر تولید می‌کنند یا در بازارهای صادراتی فعال‌تر هستند، ممکن است سود بیشتری داشته و در نتیجه مالیات بیشتری بپردازند.

سیاست‌های مالیاتی دولت: برخی صنایع، از جمله پتروشیمی، به دلیل استفاده از منابع طبیعی و انرژی، ممکن است مشمول نرخ‌های مالیاتی بالاتری شوند.

عملکرد مالی سال‌های گذشته: برخی شرکت‌ها ممکن است به دلیل مالیات‌های معوق سال‌های قبل، در یک دوره خاص مالیات بیشتری پرداخت کنند. مثلاً پتروشیمی شازند در نیمه اول سال ۱۴۰۲، بخشی از مالیات پرداختی‌اش مربوط به سال‌های قبل بوده است.

ساختار مالی و حسابداری شرکت: نحوه مدیریت مالی و استراتژی‌های حسابداری شرکت‌ها می‌تواند بر میزان مالیات پرداختی تأثیرگذار باشد.

این عوامل در کنار هم تعیین می‌کنند که کدام شرکت‌های پتروشیمی مالیات بیشتری پرداخت می‌کنند.

قوانین مالیاتی شرکت های پتروشیمی

قوانین مالیاتی شرکت‌های پتروشیمی در ایران به شکلی طراحی شده‌اند که رشد حجمی تولید را تشویق می‌کنند، اما این امر باعث غفلت از توسعه منطقی در این صنعت استراتژیک شده است.

نکات کلیدی در مورد این قوانین عبارتند از:

معافیت‌های مالیاتی بیشتر برای شرکت‌های پتروشیمی که:

در مناطق ویژه قرار دارند.

صادرات بیشتری دارند.

توزیع نامتوازن بار مالیاتی:

برخی شرکت‌ها مانند پتروشیمی اراک (شازند) و قائدبصیر سهم بالایی از مالیات بر درآمد را پرداخت می‌کنند (به ترتیب 19.4% و 18.7% از سود ناخالص)

در مقابل، شرکت‌هایی مانند پتروشیمی جم، مارون، تندگویان، خارک، کرمانشاه، فارابی و آبادان هیچ مالیاتی پرداخت نمی‌کنند.

• تأثیر صادرات بر مالیات:

با افزایش سهم صادرات، میزان مالیات پرداختی کاهش می‌یابد

مثال: پتروشیمی زاگرس با 96% صادرات، تنها 750 میلیون تومان مالیات پرداخت کرده، در حالی که پتروشیمی نوری با 55% صادرات، 165 میلیارد تومان مالیات پرداخته است

• معافیت‌های قابل توجه:

پتروشیمی پردیس تنها 18 میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده و 4,608 میلیارد تومان معافیت دریافت کرده است

شرکت آریا ساسول 502 میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده و 1,573 میلیارد تومان معافیت دریافت کرده است.

 

این قوانین مالیاتی باعث شده‌اند شرکت‌هایی که سهم بیشتری در تأمین نیاز داخلی و تکمیل زنجیره ارزش دارند، مالیات بیشتری بپردازند، که این امر می‌تواند مانعی برای توسعه محصولات با ارزش افزوده بالاتر باش

چگونه معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های پتروشیمی تعیین می‌شوند؟

معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های پتروشیمی در ایران بر اساس چند عامل کلیدی تعیین می‌شوند:

موقعیت جغرافیایی: شرکت‌های مستقر در مناطق کمتر توسعه‌یافته از معافیت مالیاتی بیشتری برخوردار می‌شوند. این شرکت‌ها به مدت 10 سال از مالیات با نرخ صفر بهره‌مند می‌شوند، در حالی که در سایر مناطق این مدت 5 سال است.

استقرار در شهرک‌های صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی: شرکت‌های پتروشیمی واقع در این مناطق از 2 سال معافیت مالیاتی اضافی برخوردار می‌شوند. اگر این مناطق در نواحی کمتر توسعه‌یافته باشند، مدت معافیت به 3 سال افزایش می‌یابد.

تعداد نیروی کار: شرکت‌هایی که بیش از 50 نفر نیروی کار دارند، در صورت افزایش سالانه 50% نیروی کار خود، به ازای هر سال افزایش، یک سال به دوره معافیت مالیاتی آنها اضافه می‌شود.

نوع فعالیت: واحدهای تولیدی فناوری اطلاعات با تأیید وزارتخانه‌های مربوطه و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، از امتیازات ویژه‌ای برخوردار می‌شوند.

فاصله از مرکز استان تهران: شرکت‌های مستقر در مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی، به استثنای آنهایی که در شعاع 120 کیلومتری مرکز استان تهران قرار دارند، از مالیات با نرخ صفر بهره‌مند می‌شوند.

برای بهره‌مندی از این معافیت‌ها، شرکت‌های پتروشیمی باید شرایط خاصی را رعایت کنند، از جمله:

داشتن پروانه بهره‌برداری یا قرارداد استخراج و فروش از وزارتخانه‌های مربوطه بعد از تاریخ 1/1/1395

ارائه اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری به سازمان امور مالیاتی کشور

تأیید تعداد نیروی کار و افزایش اشتغال توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

این معافیت‌ها با هدف تشویق سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی در مناطق مختلف کشور طراحی شده‌اند.

آیا قوانین مالیاتی برای پتروشیمی‌های صادراتی متفاوت است؟

بله، قوانین مالیاتی برای پتروشیمی‌های صادراتی متفاوت است. طبق آخرین قوانین، محصولات پتروشیمی صادراتی مشمول پرداخت مالیات هستند.

. نکات کلیدی در این زمینه عبارتند از:

حداقل 0.5% از ارزش صادرات محصولات پتروشیمی به عنوان عوارض یا مالیات صادرات اخذ می‌شود

این قانون نه تنها شامل محصولات پتروشیمی، بلکه شامل محصولات معدنی، گازی، مواد نفتی و صنایع معدنی غیر فلزی و فلزی نیز می‌شود

با این حال، طبق ماده 141 قانون مالیات‌های مستقیم، 100% درآمد حاصل از صادرات کالاهای غیرنفتی مشمول مالیات با نرخ صفر می‌شود

برای بهره‌مندی از این معافیت مالیاتی، صادرکنندگان پتروشیمی باید ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند.

ارز حاصل از صادرات باید در سامانه‌های نیما و سنا ثبت شود، در غیر این صورت مشمول معافیت مالیاتی نخواهد بود.

صادرکنندگان موظفند ظرف مدت شش ماه از تاریخ صدور پروانه صادراتی، ارز حاصل از صادرات را به اقتصاد کشور بازگردانند.

این قوانین نشان می‌دهد که اگرچه صادرات محصولات پتروشیمی مشمول مالیات است، اما با رعایت شرایط خاص، امکان بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی نیز وجود دارد.