مالیات شرکت حمل و نقل ریلی
مالیات شرکت حمل و نقل ریلی
شرکت حمل و نقل ریلی شرکتی است که پس از لحاظ شدن موضوع حمل و نقل ریلی در اساسنامه خود، می‌تواند با تأمین ناوگان ریلی و سایر تجهیزات مورد نیاز و اخذ پروانه فعالیت، اقدام به حمل و نقل کالا و یا مسافر نماید. این شرکت‌ها از شبکه راه‌آهن و ایستگاه‌ها برای انتقال محموله استفاده می‌کنند.
حمل و نقل ریلی یکی از روش‌های حمل و نقل زمینی است که برای جابجایی بار و مسافر از خطوط راه آهن، قطار و ایستگاه‌های قطار بهره می‌برد. این نوع حمل و نقل بخشی از زنجیره لجستیکی حمل و نقل بار در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود که به رشد اقتصادی و افزایش میزان ترانزیت کمک می‌کند.مزایای اصلی شرکت‌های حمل و نقل ریلی عبارتند از:
امکان حمل بارهای بسیار سنگین و فله
ایمنی بالا
امکان ارسال بار در هر وزن و اندازه
قابلیت ارسال بار به نقاط دور
امکان استفاده در حمل و نقل ترکیبی
برای فعالیت در این حوزه، شرکت‌ها باید پروانه فعالیت دریافت کنند که سندی است با مدت معین و طبق شرایط و ضوابط آیین‌نامه مربوطه از سوی راه آهن صادر می‌شود.
چگونه یک شرکت حمل و نقل ریلی تأسیس می‌شود؟
برای تأسیس یک شرکت حمل و نقل ریلی در ایران، باید مراحل زیر را طی کنید:
اخذ مجوز از راه آهن جمهوری اسلامی ایران.
ثبت شرکت با موضوع فعالیت حمل و نقل ریلی مطابق با قوانین و مقررات جاری کشور.
تأمین حداقل ناوگان ریلی مورد نیاز، که شامل یکی از موارد زیر است:
600 دستگاه واگن باری، یا
50 دستگاه واگن مسافری، یا
10 دستگاه لکوموتیو
این ناوگان باید به تأیید راه آهن جمهوری اسلامی ایران برسد.
اخذ پروانه فعالیت از راه آهن.
ثبت شرکت در سامانه irsherkat.ssaa.ir، که شامل مراحل زیر است:
انتخاب نوع شخصیت حقوقی
تکمیل اطلاعات عمومی شرکت
ثبت مشخصات فردی و شناسنامه‌ای متقاضیان
پیشنهاد حداقل 5 نام سه کلمه‌ای برای شرکت
انتخاب موضوع فعالیت، گروه و زیرگروه‌های مربوطه
تعیین سرمایه و مبلغ آن
وارد کردن اطلاعات شرکا و مدیران
انتخاب روزنامه کثیرالانتشار برای درج آگهی‌های شرکت
بارگذاری اساسنامه شرکت با امضای تمامی اعضا
پس از طی این مراحل و تأیید نهایی توسط مراجع ذیربط، شرکت حمل و نقل ریلی شما آماده شروع فعالیت خواهد بود.
چه شرکت‌های حمل و نقل ریلی در ایران فعال هستند؟
در ایران چندین شرکت حمل و نقل ریلی فعال هستند که خدمات مسافری و باری ارائه می‌دهند. برخی از مهم‌ترین این شرکت‌ها عبارتند از:
رجا: یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های ریلی ایران که حدود 20 سال سابقه فعالیت دارد.
فدک: از شرکت‌های محبوب با 200 واگن آلمانی که در کلاس‌های مختلف خدمات ارائه می‌دهد.
نورالرضا: شناخته شده برای قطارهای لوکس و کیفیت بالای خدمات.
جوپار: از سال 1381 فعالیت خود را آغاز کرده و در سال 1393 به یکی از بزرگترین شرکت‌های حمل و نقل ریلی ایران تبدیل شد.
ریل سیر کوثر: از سال 1384 فعال است و قطارهای معروفی مانند غزال و کوثر را اداره می‌کند.
رعد تبریز: از سال 1382 فعالیت می‌کند و قطار سهند از مشهورترین قطارهای این شرکت است.
وانیا ریل: زیرمجموعه هلدینگ سفیر.
ترابر سبا: از سال 1388 با 50 واگن شروع به کار کرده است.
مهتاب سیر جم: از سال 1389 فعالیت خود را آغاز کرده است.
پارس لاریم: یکی دیگر از شرکت‌های خصوصی فعال در حمل و نقل ریلی ایران.
این شرکت‌ها مسیرهای مختلفی را در سراسر کشور پوشش می‌دهند و خدمات متنوعی را به مسافران و صاحبان کالا ارائه می‌کنند.
مالیات شرکت حمل و نقل ریلی
مالیات بر ارزش افزوده برای خدمات حمل و نقل ریلی در ایران حذف شده است. سازمان امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامه‌ای، نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده خدمات حمل ریلی بار را صفر درصد تعیین کرده است. این تصمیم بر اساس حکم بند (ب) ماده (۵۲) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اتخاذ شده است.
جزئیات مهم
خدمات حمل و نقل عمومی مسافری ریلی از پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
علاوه بر معافیت خدمات حمل و نقل مسافری، مالیات و عوارض ارزش افزوده خدمات حمل و نقل ریلی بار نیز با نرخ صفر محاسبه می‌شود.
شرکت‌های حمل و نقل ریلی می‌توانند مالیات‌هایی که در موقع خرید کالا یا خدمت برای فعالیت‌های اقتصادی خود پرداخت کرده‌اند را با رعایت مقررات مسترد کنند.
چالش‌ها و نگرانی‌ها
علی‌رغم این قانون، برخی نگرانی‌ها در مورد اجرای ناقص آن وجود داشته است. شرکت‌های حمل و نقل ریلی خواستار رسیدگی به این موضوع شده‌اند. دبیر انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل ریلی اظهار داشته که مالیات بر ارزش افزوده باید از مصرف‌کننده نهایی گرفته شود و نباید هزینه اضافی برای فعالان اقتصادی ایجاد کند.این تغییرات قانونی با هدف حمایت از صنعت حمل و نقل ریلی و کاهش هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های فعال در این حوزه انجام شده است.
آیا مالیات بر ارزش افزوده برای حمل و نقل ریلی بار و مسافران یکسان است؟
خیر، مالیات بر ارزش افزوده برای حمل و نقل ریلی بار و مسافران یکسان نیست. بر اساس قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب مجلس شورای اسلامی، خدمات حمل و نقل ریلی، اعم از بار و مسافر، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. این معافیت شامل حمل و نقل درون و برون شهری و بین المللی می‌شود.
جزئیات بیشتر
خدمات حمل و نقل ریلی بار: نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده برای این خدمات صفر درصد تعیین شده است.
خدمات حمل و نقل عمومی مسافری ریلی: این خدمات نیز از پرداخت مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
نکته مهم
این معافیت‌ها بر اساس قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰/۰۳/۰۲ اعمال شده و از تاریخ ۱۴۰۰/۱۰/۱۳ لازم‌الاجرا بوده است. این تصمیم با هدف حمایت از صنعت حمل و نقل ریلی و کاهش هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های فعال در این حوزه اتخاذ شده است.
چه تغییراتی در قوانین مالیاتی حمل و نقل ریلی در سال‌های اخیر رخ داده است؟
در سال‌های اخیر، قوانین مالیاتی مربوط به حمل و نقل ریلی در ایران دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است:
معافیت مالیاتی و چالش‌های اجرایی
قانون برنامه ششم توسعه: این قانون خدمات حمل و نقل ریلی را مشمول نرخ صفر مالیات بر ارزش افزوده کرد.
قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده (مصوب تیر 1400): طبق بند “13” ردیف “ب” ماده 9 این قانون، خدمات حمل و نقل ریلی (بار و مسافر، درون‌شهری و برون‌شهری و بین‌المللی) از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شدند.
چالش‌ها و تفسیرهای متفاوت
بخشنامه سازمان امور مالیاتی (اردیبهشت 1400): این بخشنامه اعلام کرد که مبالغ پرداختی بابت مالیات بر ارزش افزوده در هنگام خرید کالا و نهاده‌های مرتبط با حمل بار ریلی قابل استرداد نیست.
تفسیر شرکت راه‌آهن: از ابتدای برنامه ششم توسعه، شرکت راه‌آهن با تفسیر گسترده‌تر از “خدمات”، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده برای قراردادهای اجاره لکوموتیوهای بخش خصوصی خودداری کرد.
تصمیم شورای مالیاتی (شهریور 1401): این شورا با درخواست راه‌آهن موافقت کرد و از ابتدای سال 1402، محاسبه مالیات بر ارزش افزوده برای اجاره لکوموتیو از بخش خصوصی را پذیرفت.
پیشنهادات برای آینده
رئیس هیات مدیره انجمن شرکت‌های ریلی پیشنهاد داده است که معافیت خدمات حمل و نقل ریلی از مالیات و عوارض ارزش افزوده، مشابه حمل و نقل هوایی، حذف شود. این پیشنهاد برای درج در قانون برنامه هفتم توسعه یا به عنوان لایحه جداگانه ارائه شده است
.این تغییرات و چالش‌ها نشان می‌دهد که علی‌رغم تلاش برای حمایت از صنعت حمل و نقل ریلی، اجرای قوانین مالیاتی با مشکلاتی روبرو بوده و تفسیرهای متفاوت از قانون، باعث ایجاد ابهام و مشکلاتی برای فعالان این صنعت شده است.
آیا شرکت‌های حمل و نقل ریلی باید به صورت مستقل مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند؟
خیر، شرکت‌های حمل و نقل ریلی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. بر اساس قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب تیر 1400، خدمات حمل و نقل ریلی (اعم از بار و مسافر، درون‌شهری، برون‌شهری و بین‌المللی) از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شده‌اند.
جزئیات مهم
نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده برای خدمات حمل ریلی بار صفر درصد تعیین شده است.
طبق بند “13” ردیف “ب” ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده، شرکت‌های ریلی از پرداخت این مالیات معاف هستند.
مالیات‌هایی که شرکت‌ها در هنگام خرید کالا یا خدمات برای فعالیت‌های اقتصادی خود پرداخت کرده‌اند، با رعایت مقررات قابل استرداد است.
با این حال، برخی چالش‌های تفسیری در اجرای این قانون وجود دارد که موجب نگرانی شرکت‌های ریلی شده است.
