حسابداری خدماتی
و بیان اهمیت آن
حسابداری خدماتی | بررسی تمامی اقدامات در طول دورۀ مالی، صدور سند حسابداری و ساماندهی مدارک بر اساس تاریخ به منظور استخراج ترتیب بدهکاری و بستانکاری و دفترنویسی است. همچنین، حسابداری خدماتی شاخهای از حسابداری شرکتی است که فعالیت بسیاری از شرکتها را شامل میشود و میزان نیاز به این نوع حسابداری بسیار بیشتر از حسابداری بازرگانی است. حال در این مقاله که توسط مجموعۀ حسابداری ستایش تراز آسیا تهیه شده، قصد داریم به بررسی مفهوم حسابداری خدماتی و بیان اهمیت آن در عرصۀ فعالیت اقتصادی و کسب و کار بپردازیم.
تعریف حسابداری خدماتی
حسابداری خدماتی یا service accounting یکی از شاخههای حسابداری است که به مجموعهای از فعالیتهایی اطلاق میشود که حسابداری شرکتهای خدماتی و بازرگانی در مسیر آزمایش و تصدیق همخوانی ستونهای بدهکار و بستانکار از دفتر روزنامه با ستون مشابه در تراز آزمایشی از حسابهای معین و کل انجام میدهد. به بیانی دیگر، حسابداری خدماتی یک روش حسابداری است که به ارزیابی و ثبت تراکنشها و رویدادهای مرتبط با خدمات مالی میپردازد و تراکنشهای مرتبط با ارائه خدمات به مشتریان، تأمینکنندگان، و دیگر ارتباطات سازمان با موجودیتهای خارجی ثبت و رصد میکند.
بهطور کلی، مدیریت هوشمندانه و ثبت دقیق اطلاعات مالی شرکتهای خدماتی، طبقهبندی و ارائۀ گزارش با سرعت و دقت مالی شرکتهای خدماتی، طبقهبندی و ارائه گزارش با سرعت و دقت بالا از جمله فعالیتهای انجام گرفته در حسابداری خدماتی است.
اهمیت حسابداری خدماتی
به طورکلی میتوان اهمیت حسابداری خدماتی را در سه سطح بررسی کرد:
- ارائۀ اطلاعات دقیق؛ حسابداری خدماتی به سازمانها کمک میکند تا اطلاعات دقیق و جامع در مورد تراکنشها و رویدادهای خدمات خود داشته باشد. این اطلاعات میتواند به اتخاذ تصمیمات بهتر و بهبود عملکرد کمک کند.
- مدیریت هزینهها؛ حسابداری خدماتی به سازمانها امکان میدهد تا هزینههای مرتبط با ارائۀ خدمات را مدیریت کند.
- تحلیل سودآوری؛ این نوع حسابداری به سازمانها امکان تجزیه و تحلیل سودآوری خدمات مختلف را میدهد و بهترین استراتژیها را برای توسعه خدمات مالی مشخص میکند.
به طورکلی با بهرهگیری از حسابداری خدماتی میتوان به افزایش بهرهوری از طریق بهینهسازی مدیریت هزینهها و سودآوری اقدام کرد. همچنین موجب افزایش رقابتپذیری از طریق تحلیل دقیق سودآوری خدمات و بهبود ارائۀ خدمات سازمان میشود و در نهایت منجر به تصمیمگیری بهترین در عرصۀ کسب و کار و ارائه بهترین تصمیمات به مدیران سازمانی خواهد شد.
روشهای حسابداری خدماتی
مرحلۀ نخست: ثبت تراکنشهای مالی؛ در این مرحله، تراکنشهای مالی مرتبط با خدمات به دقت ثبت و دستهبندی میشوند. این موارد شامل دریافت و پرداخت وجوه، حسابهای مشتریان، و حسابهای تأمینکنندگان است. در این مرحله به زبان ساده رویدادهای مالی برای تخمین و برآورد دادههای اولیه گردآوری میشود. با این کار میتوان مقدار سرمایه، بدهی و داراییهای شرکتها، صدور سندهای حسابداری انجام شود.
مرحلۀ دوم: تعیین هزینهها؛ در این مرحله، هزینههای مرتبط با ارائه خدمات از جمله هزینههای متغیر و هزینههای ثابت محاسبه میشود. فعالیت دیگری که در این مرحله باید انجام شود مورد سنجش قرار دادن گردش حساب و ستونهای بدهکار و بستانکار در یک دورۀ مشخص است.
مرحلۀ سوم: تجزیه و تحلیل سودآوری؛ با تجمیع اطلاعات مالی و هزینهها، سودآوری هر پروژه محاسبه میشود و این اطلاعات به تصمیمگیری در مورد توسعه خدمات و تغییرات مورد نیاز کمک میکند.
پس به صورت موردی مراحل حسابداری خدماتی را میتوان به صورت زیر صورتبندی کرد:
- استخراج اطلاعات مالی با کمک جمعآوری اطلاعات رویدادهای مالی
- تعیین حساب یا حسابهایی بدهکار و بستانکار با تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی
- اخذ مجوزهای لازم جهت ثبت رویدادها در دفاتر حسابداری خدماتی و مالی
- بدهکار و بستانکار کردن حسابهای مربوط در سند حسابداری با صدور سند حسابداری به ترتیب تاریخ
- ثبت اسناد حسابداری در دفتر روزنامه و انتقال آنها به ترتیب تاریخ اسناد با بدهکار و بستانکار کردن حسابها
- نقل اقلام از دفتر روزنامه به حسابهای مربوط در دفتر کل
- انتقال مبالغ بدهکار و بستانکار شده حسابهای معین از اسناد حسابداری به حسابهای مربوط در دفتر معین
انواع شرکتهای نیازمند به حسابداری خدماتی
شرکتهایی که از حسابداری خدماتی استفاده میکنند عبارتاند از:
- شرکتهای مشاوره؛ شامل: شرکتهای مشاورۀ مدیریت، مشاورۀ بازرگانی، مشاورۀ فناوری اطلاعات که برای مدیریت هزینهها، پیشبینی درآمدها و سودآوری، و ارزیابی عملکرد خدمات خود، از حسابداری خدماتی استفاده میکنند.
- شرکتهای حمل و نقل؛ شامل: شرکتهای حمل و نقل جادهای، دریایی و هوایی نیز از حسابداری خدماتی برای محاسبۀ هزینههای حمل و نقل، تعیین قیمت و ارزیابی عملکرد خود استفاده میکنند.
- شرکتهای خدمات حقوقی و حسابداری؛ شرکتهای حقوقی و حسابداری از حسابداری خدماتی برای مدیریت هزینهها، پیشبینی درآمدها و سودآوری، و ارزیابی عملکرد خدمات خود استفاده میکنند.
- شرکتهای فناوری اطلاعات؛ شرکتهای فناوری اطلاعات از حسابداری خدماتی برای مدیریت هزینهها، پیشبینی درآمدها و سودآوری و ارزیابی عملکرد خدمات خود استفاده میکنند.
سخن پایانی
در جمعبندی این مقاله میتوان گفت که حسابداری خدماتی یکی از بخشهای حسابداری است که به مدیران و صاحبان کسبوکار کمک میکند تا عملکرد خدمات ارائه شده توسط شرکتها را بهبود بخشند. این نوع حسابداری به جمعآوری، ثبت، تحلیل و گزارش دادن اطلاعات مالی و عملکردی مربوط به هزینههای خدمات ارائه شده میپردازد.
یکی از مهمترین نقشهای حسابداری خدماتی، ثبت دقیق هزینههای مرتبط با ارائه خدمات به مشتریان است. در این راستا با ثبت هزینههای مستقیم و غیرمستقیم مربوط به هر فعالیت اقتصادی، شرکتها میتوانند به سودآوری و اتخاذ بهترین تصمیم نائل گردند. در نتیجه حسابداری خدماتی نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد شرکتها دارد و با استفاده از این ابزار مهم و کاربردی، بنگاههای اقتصادی میتوانند به تصمیمگیریهای هوشمندانهتر و بهبود عملکرد مالی خود دست یابند.