مالیات تراکنش بانکی و نحوۀ محاسبه و پرداخت آن
نحوۀ پرداخت مالیات تراکنش بانکی
مالیات تراکنش بانکی | از نوع مالیات مستقیم است و در صورت داشتن تراکنش بیش از سقف مجاز (سالانه ۵ میلیارد تومان مرتبط با دارایی و درآمد اشخاص) باید توسط مؤدیان حقوقی و حقیقی به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت شود.
از سوی دیگر، در تعریف تراکنش می‌توان گفت: مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هایی که به‌صورت هم‌زمان و یکپارچه در سیستم اطلاعاتی انجام می‌شوند، تراکنش می‌گویند. درصورتی‌که این تراکنش‌ها به نحوی باشند که دارایی و درآمد اشخاص از سوی سازمان مالیاتی کشور شناسایی شوند، آن تراکنش و حساب بانکی مشمول پرداخت مالیات قرار می‌گیرد و در صورت ترک این فعل، مصداق فرار مالیاتی تعیین و از سمت مراجع ذی‌صلاح متهم شناسایی خواهد شد.
تراکنش‌های بانکی معمولاً به روش الکترونیکی، ثبت و در تاریخچۀ سیستم بانکی به‌صورت (برداشت، واریز، انتقال وجه و …) نگه‌داری می‌شوند. نکتۀ مهمی که در ابتدای این مقاله لازم است بیان شود این است که مالیات تراکنش بانکی به‌منظور این که به درستی محاسبه شوند، اشخاص باید حساب‌های شخصی (عدم ارتباط با کسب‌وکار و فعالیت مالی) از حساب‌های تجاری خود جداسازی نمایند و در ادامه آن حساب تجاری خود را باید به سازمان امور مالیاتی کشور معرفی نمایند و طبق قانون مالیاتی، حساب بانکی مرتبط با فعالیت تجاری، مشمول مالیات قرار می‌گیرد.
ضرورت وجود مالیات بر تراکنش بانکی از این حیث است که برخی از اشخاص، از طریق تراکنش‌های بانکی و سندسازی، بخشی از درآمد خود را از طریق این تراکنش‌ها پنهان می‌کنند و همان‌طور در بالا اشاره شد مرتکب فرار مالیاتی می‌شوند. در نتیجۀ این امر بحث شفاف‌سازی تراکنش‌های بانکی اهمیت یافت.
مشمولان مالیات بر تراکنش بانکی
پس درصورتی‌که تراکنش بانکی افراد ماهیتی درآمد داشته باشد، مشمول پرداخت مالیات و موظف است اظهارنامۀ مالیاتی برای اشخاص (حقیقی یا حقوقی) را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم نماید. حال به‌صورت مورد به بررسی و بیان شرایط تعلق گرفتن مالیات به حساب بانکی و تراکنش‌های آن خواهیم پرداخت:
- شرط نخست؛ حجم تراکنش‌های انجام‌شده در طی یک سال بیش از سقف تعیین‌شدۀ قانونی آن (۵ میلیارد تومان) باشد.
- شرط دوم؛ درآمدی بودن حساب اشخاص باید احرازشده باشد. وظیفۀ شناسایی درآمدی بودن یک حساب بر عهدۀ سازمان امور مالیاتی کشور است؛ و از سوی دیگر، اشخاص برای ارسال اظهارنامۀ مالیاتی در خصوص تراکنش بانکی باید اقدام به جداسازی حساب شخصی از حساب درآمدی و تجاری کند.
نرخ مالیات بر تراکنش‌های بانکی مشمولان
برای محاسبه میزان مالیات بر تراکنش بانکی می‌توان این نوع حساب‌ها را به دو دستۀ اشخاص حقیقی و حقوقی تقسیم‌بندی کرد:
- اشخاص حقیقی؛ تا میزان دویست میلیون تومان درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد ۱۵%. نسبت به مازاد دویست میلیون تومان تا میزان چهارصد میلیون تومان درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد ۲۰%. و نسبت به مازاد چهارصد میلیون تومان درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست و پنج درصد ۲۵% .
- اشخاص حقوقی؛ نرخ مالیات تراکنش‌های بانکی برای این‌گونه افراد در هر حالتی ۲۵% درصد است.
نحوۀ پرداخت مالیات تراکنش بانکی
نخست ورود به سایت tax.gov.ir سپس گزینۀ پرداخت الکترونیک مالیات از قسمت سایر خدمات مالیاتی را انتخاب و در ادامه سامانۀ الکترونیک پرداخت مالیات را انتخاب کنید. در این مرحله باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید (در صورت نداشتن پروفایل در سامانه باید ابتدا ثبت‌نام و برای دریافت کد رهگیری مالیاتی اقدام کنید). در مرحلۀ بعدی گزینۀ صدور قبض جدید را انتخاب و در صورت صحت اطلاعات نمایش داده شده بر روی گزینۀ ادامه کلیک و گزینۀ پرداخت آنلاین را انتخاب نمایید.
موارد غیر مشمول مالیات بر اساس تراکنش‌های بانکی
تراکنش‌های بانکی دارای ماهیتی غیر درآمدی معاف از پرداخت مالیات هستند، این موارد عبارت است از:
- واریز بابت هزینه‌های عمومی و روزمره
- سود بانکی
- انتقال و جابه‌جایی حساب شخصی
- درآمد حاصل از خریدوفروش سهام
- گردش مالی جهت دریافت وام و تسهیلات
- دریافت و پرداخت مربوط به حق شارژ
- انتقال وجه بین حساب‌های یک شخص
- تنخواه واریزی به حساب اشخاص توسط کارفرما
- وجوه دریافتی ناشی از جبران خسارت
از سوی دیگر، سقف تراکنش بانکی معاف از مالیات برای اشخاص حقیقی بازنشسته تا مبلغ 2 میلیارد تومان، برای مستمری بگیران تا سقف 1 میلیارد تومان و برای افراد بیکار فاقد شغل تا مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان در سال است. درصورتی‌که افراد معرفی‌شده دارای گردش حساب بیشتری از میزان بیان‌شده باشند باید مستندات خود را به بانک مربوطه ارائه دهند تا ماهیت (درآمدی / غیر درآمدی بودن) تراکنش از طرف بانک موردبررسی قرار گیرد.
